Ronde 243 van de Onafhankelijke Radioamateurs Brabant  “ORB”  13-05- 2009.

*Goedenavond zend, en luisteramateurs, 

U luistert weer naar de woensdagavond ronde

van de Onafhankelijke Radioamateurs Brabant .

En wij proberen u, zoals bij elke ronde weer wat nieuws te brengen. 

Elke éérste dinsdag van de maand is er een “besloten” bijeenkomst van de vriendenkring.  

Op deze avonden is onze QSL manager aanwezig.

De bijeenkomsten hebben een vriendschappelijk karakter, waar we

Ervaringen kunnen uitwisselen, gewoon gezellig bij elkaar kunnen zijn.

Wat bijkletsen, met af toe een lezing. 

En…..dat willen we graag zo houden.

*.Rondeleider vanavond zoals altijd Johan PD2JCW

Wij luisteren even naar de inmelders 

en daarna gaan we verder met het nieuws / berichten.

*Nieuws:

*Fout gevonden in APRS-tracker software: 

Een aantal weken geleden heb ik Arno, PE1ICQ, 

een vraag gesteld betreffende verkeerd gemelde hoogte door de APRS-trackers 

welke veelvuldig zijn toegepast in Bosch KF-161 en KF-163 mobilofoons. 

Deze sets worden o.a. verkocht door het Museum Jan Corver. 

Sinds kort is de APRS-tracker ook in een losse behuizing te koop. 

Al deze trackers werken onder dezelfde software. 

In de Haagsche regio zijn zeer veel van dit soort setjes in gebruik en allemaal geven ze een hoogte aan van rond de 40 meter. 

Ik woon zelf bijna aan zee en het leek mij dus sterk dat ik op deze hoogte zat met mijn auto voor de deur. 

Arno antwoordde dat het hem ook al opgevallen was en wist op dat moment de oorzaak nog niet.

Vandaag, na enkele weken, kreeg ik de volgende email van Arno dat hij de oorzaak van het probleem gevonden heeft. 

Hallo Kees,
Ik heb nog eens kritisch naar dit probleem gekeken, en heb de oorzaak van de foute hoogte info gevonden. 

Het is een fout in de Aprstracker firmware. 

Dit is een open source software project wat meer dan 5 jaar geleden door Jeroen/PE1RXQ is gestart. 

Sinds 2005 doe ik in mijn vrije tijd,  het onderhoud aan deze software.
Het probleem zit deels in software code, en deels in de gebruikte compiler. 

De fout in de software code heb ik gevonden, en kunnen oplossen, maar door een fout in de compiler levert dit weer een ander probleem op. 

Waarschijnlijk is het in een latere versie van de compiler opgelost, maar die heb ik niet.
Voor de PIC16F690 versie heb ik het wel kunnen oplossen omdat die variant met een andere compiler is gemaakt. 

Deze is niet zonder meer bruikbaar voor de PIC16F636. 

Ik heb mij voorgenomen ook voor de PIC16F636 de software om te schrijven voor gebruik met deze andere compiler. 

Maar omdat dat een vrijetijdsbesteding is, kan dat nog wel enige tijd op zich laten wachten.
73, PE1ICQ  Arno Verhoeven . Klinkt hoopvol en zal op termijn zeker door Arno opgelost worden. 
Mooi voorbeeld van goede support voor dit leuke project. 

Bron randstadamateur.net en  Peter de pe1amn  

* Nanobuisjes verslaan metaal: 

De steeds kleiner wordende elektronische schakelingen plaatsen de fabrikanten van in geïntegreerde circuits voor vervelende problemen: 

De grotere stroom dichtheden induceren veranderingen in de materialen die metalen geleiders beschadigen 

en warmte produceren, met als gevolg kortere levensduur.
Hoewel men vroeger dacht dat het warmteprobleem wel opgelost zou kunnen worden, bewees de praktijk het tegendeel. 

Onderzoekers aan de universiteit van Buffalo (VS) ontdekten echter dat deze effecten niet optreden bij een speciale soort dunne koolstof nanobuisjes, 

de zogenaamde Single-Walled Carbon Nanotubes (SWCNT's). 

Ze ontdekten en toonden wiskundig aan dat het elektrische opwarmingseffect niet voldoet aan de wet van Joule ,

waarmee de opgewekte warmte gelijk is aan de stroom in het kwadraat maal de weerstand maal de tijd. 

Een nanobuisje is in essentie een klein rolletje koolstoffilm. De eigenschappen hangen af van de wijze waarop het is opgerold.
SWCNT's zijn extreme dunne, holle cilinders, niet dikker dan een enkel atoom. 

Ze zijn duizenden malen sterker en deze geleiden elektrische stroom beter dan metalen. 

Verwacht wordt dat ze in de toekomst metaal zullen vervangen in miljoenen elektronische applicaties. 

Er wordt slechts een procent van de hitte ontwikkeld, die in de traditionele metalen zoals koper vrijkomt. 

De onderzoekers Basaran en zijn student Tarek Ragab hebben de afgelopen vier jaar berekeningen uitgevoerd 

die bewijzen dat een hogere stroomdichtheid in koolstof nanobuisjes niet leidt verkorting van de levensduur. 

Naast SWCNT's bestaan nog andere vormen van koolstof nanobuisjes. 

Die geleiden elektriciteit veel slechter, of hebben halfgeleider eigenschappen. 

Een gunstige verzameling eigenschappen voor toepassing in elektronische circuits. 

Tijdens de productie van koolstof nanobuisjes ontstaat echter een mengeling van vormen.
De opgave is nu om de juiste versie uit het mengsel te scheiden. 

Op de Universiteit van Cornell is een hiervoor een eenvoudige chemische methode bedacht, 

waarmee de weg naar commerciële productie ten behoeve van elektronische componenten vrij gemaakt kan worden. 

Bron onbekend onze Bron PE1AMN

*Nieuw 70 MHz baken: 

Binnenkort start weer het Sporadic-E seizoen, 

Om de condities vast te kunnen stellen komt er in juni 2009 een nieuw Oostenrijks 4 meter baken in de lucht. 

Het baken station heeft een experimentele callsign gekregen van de Oostenrijkse PTT, 

omdat de 4 meter band niet is vrijgegeven voor amateur gebruik in Oostenrijk. 

QE5QL zal op 70.045 MHz gaan uitzenden. 

De vergunning is verstrekt tot 31 augustus 2009. 

De uitzending geschied in blokken van 2 minuten elk kwartier tussen 04.00 en 19.47 UTC.
Het vermogen is 1 W ERP gedurende de eerste minuut en 5 W ERP gedurende de tweede minuut van het uitgezonden blok. 

Als het baken geen interferentie veroorzaakt met radiodiensten buiten Oostenrijk, 

is verlenging van de termijn van de vergunning niet uitgesloten.
Voor een lijst van gehoorde 70 MHz stations zie de website van PA5DD. 

Bron PE1AMN

*Zonne-uitbarstingen beïnvloeden satellietverkeer: 

Onderzoek naar de invloed van twee krachtige zonnevlammen op de magnetosfeer van de aarde 

heeft nieuwe gegevens opgeleverd over de manier waarop satellietverkeer ontregeld kan raken door activiteit op de zon. 

De vier Europese Cluster-satellieten en de twee Chinees-Europese Double Star satellieten hebben metingen verricht 

aan de stroom van elektrisch geladen deeltjes van de zon (de zogeheten zonnewind) 

en aan de invloed ervan op de aardse magnetosfeer tijdens twee krachtige zonnevlammen, 

op 21 januari 2005 en op 13 december 2006. 

De resultaten zijn gepubliceerd in Advances in Space Research. 

De magnetosfeer is het gebied rondom de aarde waarin het gedrag van elektrisch geladen deeltjes geregeerd wordt door het aardmagnetische veld. 

Voorkant: De 'voorkant' van de magnetosfeer (de kant die naar de zon gericht is) bevindt zich doorgaans op een afstand van ca. 60.000 kilometer, 

maar tijdens de zonnevlammen werd de magnetosfeer samengedrukt tot een afstand van niet meer dan 25.000 kilometer van de aarde.
Daarbij nam de deeltjesdichtheid in de magnetosfeer met een factor 5 toe. 

Tijdens de zonnevlam van 13 december 2006, die gepaard ging met een zogeheten coronale massa-ejectie, 

viel als gevolg hiervan de communicatie met de GPS-satellieten uit.

Bron PE1AMN

*Het zijn onze zuiderburen maar weer eens Vlaams visrestaurant moet sluiten wegens visgeur: 

Een visrestaurant in het Vlaamse Knokke moet de deuren sluiten, omdat de bovenburen de stank van vis niet meer konden verdragen. 

De rechter kwam ruiken en gaf hen gelijk. 

Dit meldde de Belgische krant Het Laatste Nieuws donderdag. 

Restaurant 'Point de Vue' van eigenaar Piet Leliaert moet op maandag dicht zijn. 

,,Op deze manier kunnen ze de helft van de zaken hier sluiten'', stelt Leliaert verbouwereerd. 

Hij verklaart dat op de plek al meer dan dertig jaar een restaurant zit. 

,,Je zit hier aan de kust, mensen leven hier van vis en visrestaurants''. 

Hij zegt eerder op eigen houtje investeringen te hebben gedaan om hinder voor de bovenburen weg te nemen, 

maar de buren waren niet tevreden. 

,,Sommigen van hen komen hier zelfs eten'', zei hij. 

De rechtbank vond het restaurant teveel op een viswinkel lijken en dat is op die plek verboden. 

Luc De Bauw van belangenorganisatie Ho.Re.Ca-Vlaanderen vindt dat appels met peren vergelijken. 

Leliaerts advocate concludeert: ,,Mijn cliënt kan nu hooguit iets met vlees beginnen''.

Bron ANP en PA3E

*Kan het nog gekker, Bejaarden smokkelen drugs tijdens luxe cruise: 

Bejaarden blijken toch niet zo geschikt te zijn als drugskoeriers. 

De Spaanse politie rolde een bende op, die gebruikmaakte van senioren om kilo's cocaïne het land in te smokkelen. 

Dat liet de politie woensdag weten. 

,,Senioren, leden van een smokkelbende, boekten luxueuze cruises om drugs vanuit Zuid-Amerika te halen. 

De koeriers deden zich voor als toeristen om politiecontroles te omzeilen'', aldus de politie. 

Volgens de Spaanse autoriteiten is het de eerste keer dat smokkelaars op deze manier cocaïne het land binnen probeerden te krijgen. 

Twee oudere vrouwen werden aangehouden toen zij in Cadiz, 

een havenstad in het zuidwesten van Spanje, de drugs van het cruiseschip laadden. 

De genotsmiddelen waren opgepikt in Brazilië. 

In de slaapcabine van de vrouwen op het cruiseschip vond de politie 27 kilo pure cocaïne. 

De politie arresteerde nog zeven personen, onder wie de vermoedelijke leider van de groep. 

Deze probeerde naar Brazilië te vluchten. 

Bron ANP en PA3E

*RTTY-Telemetriebaken van A0-7 gehoord: 

David, VK5DG en andere radioamateurs hebben eind februari het 70-cm RTTY telemetriebaken van de AMSAT-OSCAR 7 satelliet gehoord op 435.1058 MHz. 

Deze oudste nog functionerende OSCAR satelliet is al 30 jaren in een baan om de aarde. 

In 1981 echter begaven de batterijen het, maar in 2002 kwam de zender op miraculeuze wijze weer in de lucht. 

Sindsdien leveren de zonnecellen genoeg energie. 

Bron Darc.de  En PA3P

*Laatste Missie naar Hubble: 

Veteraan astronaut Scott Altman zal het team leiden dat de laatste service aan de Hubble Ruimte Telescoop zal uitvoeren. 

Captain Gregory C. Johnson zal daarbij de piloot zijn. 

Het team bevat nog meer veteranen, namelijk John Grunsfeld en Mike Massimino. 

Drie nieuwelingen zijn Andrew Feustel, Michael Good en Megan McArthur
Gedurende de 11 dagen durende missie zullen 5 ruimtewandelingen ondernomen worden. 

Daarbij zullen de astronauten twee defecte instrumenten repareren en enkele componenten vervangen. 

Batterijen worden vervangen, evenals de gyroscopen. 

Daarnaast wordt een nieuwe Data handling Unit aangebracht, ter vervanging van de oude unit, die op 27 september de geest gaf.
Deze activiteiten zullen er toe moeten leiden dat de telescoop tenminste tot 2014 blijft functioneren. 

Bron Darc.de  En PA3P

*PH55HD Special Event Call: 

·Harley Davidson Weekend Leersum, Nederland.
In verband met het Harley Davidson Weekend 6 en 7 juni te Leersum zal de call PH55HD in de lucht komen. 

De volgende data’s zullen de volgende operators met de call on the air zijn.
16 en 17 mei (PD2RKG)
21 tot en met 24 mei (PD2RKG)
30 tot en met 1 juni (PD2RKG)
2 juni tot en met 10 juni (PD2RKG, PA3JWC)
QSL post graag via PD2RKG rechtstreeks of via het bureau.
QSL 100% retour
Mogelijke frequentie:7.055 MHz 14.155 MHz 144.550 MHz FM Of anders.............
Hopende op vele leuke DX reacties Rene van der Zwan PD2RKG
 Meer informatie en up-date's www.qrz.com Bron PB9CV

*ISS 10 jaar in orbit: 

Met een snelheid van 27000 km per uur draait ISS al 10 jaar rond de aarde op een hoogte van ongeveer 300 km. 

Ter gelegenheid van dit feit heeft NASA besloten om de locatie van het ISS 

niet alleen in getallen maar ook met foto's van dat stukje aarde te laten zien waar boven het zich op dat moment bevindt.
NASA kan daarbij terugvallen op een enorm aantal foto's die in de loop der tijd zijn verzameld gedurende alle missies. 

Meer informatie www.nasa.gov/mission_pages/station/expeditions/expedition19/earth_day.html

Bron PA3P

*Google Doodle Voor Samuel F. B. Morse:
In plaats van het gewone Google-logo, hebben de marketing strategen van de Amerikaanse internet-zoekmachine op 27 april iets bijzonders bedacht. 

Op 218e Verjaardag van Samuel FB Morse zag de gebruiker op de homepage het bedrijfslogo in plaats van de normale letters in Morse code. 

Google's speciale logo’s heten Google Doodle en verschijnen regelmatig bij speciale evenementen, 

zoals de Olympische Spelen, vakantie of gewoon te eer van bijzondere personen .

Voor wie meer informatie over Samuel FB Morse zocht, met een klik op het speciale logo verscheen er direct informatie aan de gebruiker. 

De eerste treffer op de hits van de zoekresultaten was het Wikipedia-artikel over de beroemde schilder en uitvinder Morse. 

En als je al de Wikipedia site bezocht een geen idee had wat telegrafie was dan kon je ook gelijk het morsealfabet bekijken. 

Bron Darc.de vrij vertaald PA3E

* D-Star willen luisteren: 

Deze volgende link is zeer interessant voor zend en luisteramateurs die nu eens zelf naar D-Star willen luisteren 

zonder zelf een dure investering te moeten doen.

Peter heeft er nu al een aantal uurtjes aandachtig naar geluisterd en hij zegt 

 "ik sta er niet meer zo scepsis tegen Over ".  

Als eerst, ik koop echter nog niks en kijk (luister) o.a. via deze link hoe de ontwikkelingen gaan. 

Peter wenst een ieder veel luister plezier . 

http://onlinereceivers.net/pi1dsa.php  Bron PE1AMN

*Voorlopig geen Koninklijke radioamateur:Voorlopig geen Koninklijke radioamateur

De laatste Koninklijke amateur die ik ken was Koning Hussein van Jordanië, 

maar die is al weer 10 jaar geleden overleden. 

Ik vond het wel tijd worden voor een nieuwe Koninklijke amateur, dus schreef ik kroonprins Willem Alexander een brief...

Het was mij al bekend dat Prins Willem Alexander tijdens zijn bezoek aan Antarctica 

begin dit jaar een opmerking gemaakt had over het belang van radio op die locatie. 

En aangezien hij een vliegbrevet heeft, is het gebruik van radio hem zeker niet onbekend. 

Dus wees ik hem in mijn schrijven op het belang van (amateur)radio 

en in het bijzonder van het gebruik van amateur-radio tijdens calamiteiten zoals recent de aardbeving in Italië, 

maar niet in de laatste plaats tijdens onze "eigen" watersnoodramp in 1953. 

Ik beloofde hem een interessante hobby voor het leven en bood aan hem wegwijs te maken in de wereld van de radio. 

Nooit verwacht een antwoord terug te krijgen, maar vanmorgen was daar een brief in de post met het koninklijk poststempel...

De boodschap is duidelijk: Thanks but No Thanks. Jammer. 

Het radioamateurisme had best een nieuwe ambassadeur kunnen gebruiken. 

Niet geschoten is altijd mis, dus als de kroonprins de brief zelf gelezen heeft 

(dat moet je met een privé secretaris uiteraard maar afwachten) 

dan hoop ik dat hij er nog eens over nadenkt. 

Misschien komt het er nog een keer van HI. 

Het zou een schitterende stimulans voor de amateur-radio hobby betekenen. 

Dus PWA? Als U dit leest? 

Denk er nog eens serieus over na...  Lees hier de brief

Bron PI4RAZ en PA3P

* Achtergronden en effecten van antennestoringen:

Storingen die we via onze antenne ingang binnenkrijgen zijn geen nieuw fenomeen. 

Als het te ontvangen radiosignaal maar voldoende sterk is, hebben we er weinig last van. 

De oorsprong van die storingen is viervoudig.
Belangrijk is echter niet hoe sterk de storing en het gewenste signaal zijn, maar die maar de verhouding tussen die twee.
Als men zijn oor te luisteren legt op de banden, 

dan blijkt vrijwel elk tegenstation met de kwaliteit 5 en sterkte 9 te worden ontvangen. 

Soms is er dan nog de toevoeging 10 over negen of 30 over negen. 

Die laatste uitdrukking betekent dat de S-meters in de hoek staat. 

Maar 5 plus 10 betekent ook een vrijwel maximale uitslag.
Het lijkt er wel op alsof het merendeel van de stations met ongeveer de zelfde signaalsterkte binnenkomt. 

Maar let op, S-punten zijn een logaritmische maat. 

Zo'n klein beetje meteruitslag kan dan wel meer dan een 10 voudige verschil zijn.
S-9 komt overeen met 50 microvolt op de antenne ingang van onze ontvanger. 

Dat is globaal zo voor alle fabriek's apparatuur. 

Een S-punt is gelijk aan 6 dB. 

Daarmee zouden we aan de S-meter moeten kunnen aflezen hoe sterk het te ontvangen signaal is.
Helaas is dat niet waar. 

De meeste S-meters zijn niet gekalibreerd en bovendien sterk niet-lineair. 

Vooral voor sterke signalen is de meter erg onnauwkeurig. 

Dat wordt veroorzaakt door de AGC - de automatic gain control - die in elke SSB-ontvanger aanwezig is. 

Sterke signalen zouden anders de versterkertrappen en de mixer oversturen. 

Met als gevolg vervorming van de modulatie en introductie van extra stoorsignalen.
S-9 signalen zitten dicht bij de grens van oversturing. 

Het is in dergelijke gevallen verstandig om de ingangsverzwakker in te schakelen. 

Een S-meter stand van 3-5 is meer dan genoeg voor goede verstaanbaarheid.
Evenzo is om de zelfde reden het gebruik van een long-wire voor ontvangst van de LF en lager HF-banden te ontraden. 

Voor optimale ontvangst op de LF band is een spriet van 1 meter zelfs optimaal. 

Voor zenden echter is een 1/4 golf of een 1/2 golf dipool juist gewenst voor een hoog effectief uitgestraald vermogen.
We moeten zorgen dat het gewenste signaal niet verdrinkt in de achtergrond storing. 

We moeten daarom voor verstaanbare SSB-ontvangst zorgen voor een signaal/ruisverhoudig (S/N) die minimaal 6 dB is ofwel 1 S-punt. 

Bij een S/N verhouding van 1, waarbij de storing even sterk is als het signaal, 

is voor een ervaren luisteraar de belangrijkste informatie nog juist waarneembaar.
Er zijn meerdere plaatsen in het traject van antenne naar luidspreker waar storingen worden geïntroduceerd. 

We noemden hierboven als storingen ten gevolge van oversturing van versterkertrappen. 

Op de UHF banden is de grootste bron van storingen de thermische ruis van de eerste versterker trap. 

Maar op de HF banden zijn storingen die via de antenne ingang binnen komen de belangrijkste boosdoeners. 

Voornamelijk op de frequenties lager dan 21 MHz bepalen die of een radiocontact wel of niet mogelijk is.

Waar komen die storingen vandaan?

Allereerst uit de atmosfeer. 

Sterke impulsvormige signalen van lokale onweersbuiten, 

knetterende en krakende signalen van ontladingen over grote afstanden, 

sissende ruis afkomstig uit het heelal en van geladen regendruppels 

en elektromagnetische storingen veroorzaakt door elektrische apparatuur in huis en in de naaste omgeving. 

Dat is voornamelijk random ruis met een breed frequentiespectrum. 

Het zijn signalen, die door atmosferische ontladingen uit een groot gebied op onze antenne aankomen. 

De sterkte neemt toe naarmate de frequentie lager is. 

Behalve storingen van lokale oorsprong komen ze uit alle richtingen. 

Richtantennes zullen daar dus geen verbetering voor geven. 

Dat is wel het geval voor storingen die door elektrische apparatuur in de omgeving worden veroorzaakt. 

Richtantennes kunnen daar wel een paar S-punten verbetering in S/N opleveren. 

Het gebruik van magnetische loops danken daar hun faam aan. 

Impulsvormige storing treedt veel minder op. 

Deze storing wordt meestal via noise-blankers onschadelijke gemaakt.
Op de 20-meter band is een atmosferische stoor nivo van 6-8 S-punten voor een halve-golf dipool heel normaal.
Evenzo 7 - 10 S-punten op 40 meter. 

In werkelijkheid zal op 40 meter de indicatie een S-punt minder zijn door het gebruik van korter antennes.
Een verborgen bron van storingen is de antenneleiding. 

Vooral bij lange afstand tussen antenne en ontvanger kunnen staande golven optreden op de kabel. 

De kabel fungeert dan als antenne. 

Het stoorsignaal kan op diverse manieren de antenne-ingang bereiken. 

Via in lek door de mantel, via een overgangsweerstand van de connectors, 

via de balun en door instralen op de antenne. 

De S/N verhouding zal daarmee afnemen. 

Onder een dergelijke situatie zullen verliezen in de antenne en verlengspoelen ook een verslechtering van de S/N verhouding betekenen.
Een grondige inspectie van antenne en leidingsysteem in niet eenvoudig maar essentieel om deze bron aan te pakken.

Meer informatie Pieter, Bruinsma, PA0PHB onze Bron PA3P

*Lancering ESA’s ruimtetelescopen Herschel en Planck:

7 mei 2009

Hoe worden sterren en planeten gevormd?

Waar is water in het heelal?

En hoe ontstond het heelal eigenlijk?

 Om deze vragen te kunnen beantwoorden, móet je naar de ruimte.

Dat doet de Europese ruimtevaartorganisatie ESA met twee nieuwe ruimtetelescopen: Herschel en Planck.
Op 14 mei om 15:12 uur Nederlandse tijd worden ze met een Ariane-5 raket gelanceerd vanuit Kourou, Frans Guyana. 

De lancering is voor media live te volgen bij Space Expo in Noordwijk.
Van de twee missies zijn de Nederlandse ogen vooral gericht op Herschel. 

Deze telescoop bevat drie instrumenten, waarvan één werd gebouwd onder leiding van het Nederlandse ruimteonderzoeksinstituut SRON: 

het Heterodyne Instrument for the Far Infrared (HIFI).

Herschel
De ruimtetelescoop Herschel is de grootste infrarood ruimtetelescoop tot op heden. 

Hij onderzoekt straling die nog nooit eerder is bekeken vanuit de ruimte. 

Daarom zijn de verwachtingen van de internationale astronomische gemeenschap hooggespannen.

De telescoop kijkt naar stofwolken en koude regio’s in het heelal die voor andere telescopen ondoordringbaar zijn. 

Dit leidt tot nieuwe informatie over sterformatie van de allereerste fasen tot het moment waarop een jonge ster zichtbaar wordt. 

Ook onderzoekt Herschel de ontwikkeling van sterrenstelsels en de evolutie van het heelal als geheel.  
Planck
De ruimtetelescoop Planck is de eerste Europese missie die onderzoek doet naar de oudste straling in het heelal. 

Deze straling ontstond zo’n 380.000 jaar na de oerknal en kan ons meer vertellen over de evolutie van het heelal.

Behalve superscherpe waarnemingen van het jonge heelal, levert Planck ook informatie over de belangrijkste bestanddelen, 

zoals normale materie, donkere materie en donkere energie. 

De laatste is waarschijnlijk verantwoordelijk voor de versnellende uitdijing van heelal zoals we die vandaag zien.

Lancering
Vertegenwoordigers van de media zijn van harte uitgenodigd om de lancering live te volgen bij Space Expo in Noordwijk. 

Voor meer informatie en om u aan te melden voor het evenement, kunt u contact opnemen met de afdeling communicatie van 

ESTEC:

Rosita Suenson
Telefoon: +31 (0)71 565 3009
E-mail: rosita.suenson@esa.int Bron PA3P